Της Μαρίας Καραπατσιά

 

 

Έχει τύχει να σας πάρουνε την σειρά σε κάποια υπηρεσία, να μιλά κάποιος στον κινηματογράφο και να σας ενοχλεί, να σας έχουν αδικήσει σε μία αξιολόγηση, να σας χρωστάνε χρήματα και να διστάζετε να διεκδικήσετε τα δικαιώματα σας ή να δημιουργήσετε έναν μεγάλο τσακωμό για να σας υπερασπιστείτε?
Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δεν διεκδικούν από φόβο μήπως χαρακτηριστούν εγωιστές ή αλαζόνες ή μήπως τελικά η διεκδίκηση τους έχει αρνητικές συνέπειες.  Διεκδικούν μόνο όταν οι συνθήκες ευνοούν και είναι σίγουροι ότι μπορούν να τα καταφέρουν, συχνά εξαιτίας της χαμηλής τους αυτοπεποίθησης. Υπάρχουν και αυτοί που  πιστεύουν ότι είναι διεκδικητικοί, όμως συχνά είναι επιθετικοί προσπαθώντας με βίαιο ή προσβλητικό τρόπο να υπερασπιστούν  ένα δικαίωμά  ή μια επιθυμία τους.
Η διεκδικητική συμπεριφορά θα έπρεπε να είναι μια δεξιότητα την οποία  να μαθαίνουμε από την παιδική ηλικία από την οικογένεια και το σχολείο. Δυστυχώς όμως στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό δεν συμβαίνει. Οι γονείς γίνονται μοντέλα προς μίμηση για τα παιδιά και μεταδίδουν σε αυτά την μη διεκδικητική ή επιθετική τους συμπεριφορά για να πετύχουν κάποιο στόχο ή να υπερασπιστούν τα δικαιώματα τους ή των παιδιών τους.

 

Ποιος είναι τελικά διεκδικητικός άνθρωπος; Αναγνωρίζεται κάποιον από τους παρακάτω τύπους; σε ποιον πιστεύατε ότι ανήκετε;

Ένα μη διεκδικητικό άτομο είναι αυτό:
που δεν έχει τις κατάλληλες κοινωνικές ικανότητες για να διεκδικήσει τα δικαιώματα του και να υπερασπιστεί τον εαυτό του.  Νιώθει πολύ άγχος και ενοχές όταν προσπαθεί να υπερασπιστεί τα αιτήματα του ή να αρνηθεί τα αιτήματα των άλλων έχοντας συχνά απολογητική στάση ακόμη και όταν δεν έχει σφάλει, με αποτέλεσμα να γίνεται «θύμα».

Ένα επιθετικό άτομο είναι αυτό:
που συνήθως ικανοποιεί τα αιτήματα του ή υπερασπίζεται τα δικαιώματα του σε βάρος όμως των άλλων, μειώνοντάς ή προσβάλλοντάς τους ή ακόμη και με βίαιο τρόπο. Μιλά συνήθως  έντονα και σαρκαστικά, με διάθεση κριτική και επιθετική παίρνοντας συχνά τον λόγο από τους άλλους.

Ένα διεκδικητικό άτομο είναι αυτό:
που είναι ικανό να προστατεύσει τον εαυτό του από την εκμετάλλευση των άλλων χωρίς ωστόσο να εκμεταλλεύεται και να καταπατά τα δικαιώματα των άλλων. Μπορεί να παίρνει αποφάσεις που αφορούν την ζωή του, να εκφράζει τις απόψεις του και να τις υπερασπίζεται. Να αναγνωρίζει την ανάγκη για βοήθεια και να την αναζητά. Όλα τα παραπάνω μπορεί να τα κάνει χωρίς ιδιαίτερο άγχος ή ενοχή.

 

Πώς να διεκδικήσετε αυτό που σας αξίζει

♦Ξεκινήστε από μια λιγότερο «απειλητική» κατάσταση, θέτοντας μικρούς στόχους, αποδεχόμενοι ότι δεν θα αλλάξετε μέσα σε μια μέρα.

♦Αποσαφηνίστε και θέστε τα όριά σας στην αρχή μιας συναναστροφής σας.

♦Εκτιμείστε τον εαυτό σας και τους άλλους.

♦Εκφράστε τα θετικά και αρνητικά συναισθήματα τα οποία βιώνετε.

♦Δεχτείτε ότι δεν είναι δυνατόν κάποιος να πετυχαίνει πάντα παρά τις προσπάθειές του, δεν υπάρχουν τέλειες και εύκολες λύσεις για κάθε περίπτωση και δεν μπορούμε να είμαστε σε όλους αρεστοί.
♦Όταν διεκδικείτε το λεκτικό μήνυμα θα πρέπει να είναι ειλικρινές, ευθύ και αυθόρμητο.
♦Μιλάτε καθαρά και σταθερά, με κανονικό ή λίγο πιο έντονο τόνο ανάλογα με την περίπτωση, έχετε καλή στάση σώματος στεκούμενοι απέναντι από το άτομο στο οποίο απευθύνεστε και έχετε καλή βλεμματική επαφή.
♦Κάντε χρήση του πρώτου προσώπου, αντί του δευτέρου, π. χ «δεν μου αρέσει αυτή η συμπεριφορά..» αντί για «δεν πρέπει να συμπεριφέρεσαι κατά αυτόν τον τρόπο..»
Τέλος θα πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι πιθανά όταν παρουσιάσετε μια διεκδικητική συμπεριφορά, ιδιαίτερα όταν οι άλλοι δεν είναι συνηθισμένοι από εσάς σε αυτήν, να εισπράξετε μια ειρωνική ή και επιθετική απάντηση. Μην αφήσετε την συμπεριφορά αυτή να σας πτοήσει, συνεχίστε την προσπάθεια. Πάνω από όλα απαραίτητη προϋπόθεση για να αλλάξετε μια συμπεριφορά σας είναι να επιθυμείτε πραγματικά να την αλλάξετε και να εξασκηθείτε σε αυτήν αρκετά.