Τα μάρμαρα του Παρθενώνα καταστρέφονται

στο Βρετανικό Μουσείο

 

Των ΙΑΣΟΝΑ ΠΙΠΙΝΗ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΡΑΠΑΤΣΙΑ

«Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν για μας τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Είναι η υπερηφάνεια μας, είναι οι θυσίες μας. Είναι το ευγενέστερο σύμβολο τελειότητας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι οι φιλοδοξίες μας και το ίδιο το όνομα μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητας».

Με τα λόγια αυτά η αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη απευθυνόμενη στους Βρετανούς είχε αναδείξει το ζήτημα της επιστροφής των μαρμάρων του Παρθενώνα, γνωστά και ως «ελγίνεια» σε ύψιστης εθνικής σημασίας. Τα τελευταία χρόνια η συζήτηση για το θέμα αυτό έχει αναθερμανθεί μετά και τη λειτουργία του νέου σύγχρονου Μουσείου της Ακρόπολης, μιας και ένα από τα βασικά επιχειρήματα των Βρετανών ήταν ότι η Ελλάδα δεν έχει την δυνατότητα να προστατεύσει τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Σήμερα πια αυτός ο ισχυρισμός καταρρίπτεται.

Τι λέει το Βρετανικό Μουσείο
Παρά ταύτα, η στάση του Βρετανικού Μουσείου παραμένει η ίδια. Υποστηρίζει ότι τα «ελγίνεια» του ανήκουν και μάλιστα ότι «έχει το ιδεολογικό δικαίωμα να διατηρήσει τα μάρμαρα».
«Για μας, το θέμα ουδέποτε αφορούσε τον τρόπο έκθεσης των γλυπτών στην Αθήνα, αλλά αφορούσε πάντα το ιδεολογικό επιχείρημα που συνίσταται στο ότι το Βρετανικό Μουσείο εκθέτει έργα από όλους τους πολιτισμούς του κόσμου και ότι τα γλυπτά του Παρθενώνα αποτελούν ένα πολύ σημαντικό τμήμα της συλλογής», τονίζει εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου.

Τα μάρμαρα του Παρθενώνα καταστρέφονται
Το Politismos ταξίδεψε στη βρετανική πρωτεύουσα και επισκέφθηκε το Βρετανικό Μουσείο όπου εκτίθενται τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Όπως εύκολα μπορείτε να διαπιστώσετε και από τις φωτογραφίες, τα μάρμαρα έχουν υποστεί σημαντικές φθορές. Είναι τελείως εκτεθειμένα με αποτέλεσμα χιλιάδες τουρίστες να τα ακουμπούν, να τα φωτογραφίζουν με φλας, ενώ αρκετά από αυτά έχουν αποχρωματιστεί. Στο παρελθόν ο καθαρισμός που είχε γίνει είχε προκαλέσει μεγάλη ζημιά στα μάρμαρα, όμως όπως φαίνεται η καταστροφή συνεχίζεται. Εκτός από τα μάρμαρα του Παρθενώνα εκτίθενται αρκετά ακόμη σημαντικά ελληνικά μνημεία όπως η μια Καρυάτιδα και η Αφροδίτη. Όλα αυτά δεν έχουν καμία προστασία και μπορεί ο οποιοσδήποτε να τα αγγίξει ή και να προκαλέσει φθορά.

Το ιστορικό της αρπαγής
Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα είναι ανάμεσα στα ωραιότερα έργα τέχνης που έχουν προέλθει από τον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό. Αποτελούνται από γλυπτά και ζωφόρους που αρχικά ήταν τμήμα του Παρθενώνα. Τα αριστουργήματα αυτά δημιουργήθηκαν υπό την εποπτεία του Φειδία το 447 έως 432 π.Χ., στον οποίο ανέθεσε ο Περικλής να καταστήσει την Ακρόπολη ένα μεγάλο μνημείο για τη δόξα της Αθήνας.
Τα μάρμαρα αφαιρέθηκαν από τον Παρθενώνα το 1801 από το Λόρδο ΄Ελγιν, ο οποίος ήταν ο τότε Βρετανός πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη και μανιώδης συλλέκτης αρχαιοτήτων. Στη διάρκεια λίγων ετών συγκέντρωσε 33 φορτία αρχαιοτήτων από τον Παρθενώνα κόβοντας τις ζωφόρους σε κομμάτια που να μπορούν να μεταφερθούν και αφαιρώντας γλυπτά που συχνά ήταν σκαλισμένα στο ίδιο το κτίριο. Μολονότι ο ΄Ελγιν προόριζε τη συλλογή για την προσωπική του κατοικία, τελικά πούλησε τα αποκαλούμενα “Ελγίνεια μάρμαρα” στη Βρετανική κυβέρνηση το 1816. Τοποθετήθηκαν στη συνέχεια στο Βρετανικό Μουσείο όπου και παραμένουν από τότε.

 

 

Ηδη από την εποχή που ο Λόρδος ΄Ελγιν αφαίρεσε τμήματα του Παρθενώνα, πολλοί χαρακτήρισαν τη συμπεριφορά του σαν μια πράξη βανδαλισμού η οποία αλλοίωσε τον ναό για πάντα. Ο ΄Ελγιν κατηγορήθηκε για λεηλασία ενός αρχαιολογικού χώρου, για δωροδοκία και εξαπάτηση των Τούρκων, οι οποίοι κατείχαν τότε την Ελλάδα, προκειμένου να αποκτήσει τα μάρμαρα. Μόλις οι ΄Ελληνες απέκτησαν την ανεξαρτησία τους το 1832 άρχισαν να ζητούν την επιστροφή των τμημάτων που είχαν αφαιρεθεί από το σημαντικότερο εθνικό τους σύμβολο. Από τον Λόρδο Βύρωνα και μετά, υπήρξαν πολλοί ένθερμοι υποστηρικτές της επιστροφής, τόσο Βρετανοί όσο και ΄Ελληνες, οι οποίοι εξετίμησαν τη σημασία του Παρθενώνα, τόσο για τον ελληνικό όσο και για τον παγκόσμιο πολιτισμό.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων διακοσίων ετών έγινε πολλή συζήτηση και χύθηκε πολύ μελάνι για το δίκιο ή άδικο της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Αθήνα. Το Βρετανικό Μουσείο δεν είναι πρόθυμο να χάσει ένα από τα διάσημα εκθέματά του και δεν θέλει να δημιουργήσει προηγούμενο για την επιστροφή άλλων θησαυρών του Μουσείου. Οι υποστηρικτές της επιστροφής απαντούν ότι η περίπτωση των μαρμάρων είναι μοναδική, διότι αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα ενός εθνικού μνημείου. Μεγάλες διαφωνίες υπήρξαν για το αν ο Λόρδος ΄Ελγιν απέκτησε νόμιμα τους θησαυρούς και καθηγητές Πανεπιστημίου επιχειρηματολόγησαν για το αν είχε δικαίωμα να τους αφαιρέσει. Αυτές οι διαφωνίες συνεχίστηκαν με κατηγορίες και από τις δύο πλευρές και τελικά δεν κατέληξαν σε κανένα αποτέλεσμα.
Σήμερα υπάρχει μεγάλη υποστήριξη από την κοινή γνώμη στην Ελλάδα και στη Βρετανία για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα.

 

 

Ο αγώνας της Μελίνας Μερκούρη
Τα λόγια της Μελίνας Μερκούρη εξακολουθούν να είναι επίκαιρα και είναι ανάγκη να ευαισθητοποιήσουν όλους. Ο αγώνας για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα πρέπει να είναι συνεχής. Τα μάρμαρα του Παρθενώνα αποτελούν τμήμα της ιστορίας των Ελλήνων και ανήκουν στην Ελλάδα.
«Είμαστε έτοιμοι να πούμε ότι θεωρούμε όλη την πράξη του Elgin σαν άσχετη προς το παρόν. Λέμε στην Βρετανική Κυβέρνηση: Κρατήσατε αυτά τα γλυπτά για δύο σχεδόν αιώνες.Τα φροντίσατε όσο καλύτερα μπορούσατε, γεγονός για το οποίο και σας ευχαριστούμε. Ομως τώρα στο όνομα της δικαιοσύνης και της ηθικής παρακαλώ δώστε τα πίσω».Ειλικρινά πιστεύω ότι μια τέτοια χειρονομία εκ μέρους Μεγάλης Βρετανιάς θα τιμούσε πάντα τ΄όνομά της

Μελίνα Μερκούρη